O znaczeniu i roli kontemplacji i medytacji w filozofii

Jan Krokos

doi:10.18290/rf24722.11

Data publikacji : 2024-06-28

Tom 72 Nr 2 (2024)

O znaczeniu i roli kontemplacji i medytacji w filozofii

Jan Krokos

https://orcid.org/0000-0002-5184-5922

DOI: https://doi.org/10.18290/rf24722.11

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest rozważenie znaczenia i roli kontemplacji i medytacji w filozofii. Filozofia jest tu rozumiana klasycznie — jako umiłowanie mądrości, jako rodzaj myślenia teoretycznego, podejmującego najbardziej ogólne zagadnienia, dotyczące świata. W spełnianiu tego zadania doniosłą rolę odgrywają kontemplacja i medytacja. Kontemplacja jest stanięciem w obliczu bytu czy przedmiotu i intelektualnym chłonięciem go przez podmiot poznający. Jest nieuprzedzonym oglądaniem czegoś czy przypatrywaniem się czemuś, co jest jakoś transcendentne wobec podmiotu kontemplującego. Natomiast medytacja jest namysłem nad życiem świadomościowym podmiotu. W poznaniu filozoficznym dopełniają się. Kontemplacja gwarantuje obiektywność poznania, a medytacja — czuwanie nad prawidłowością aktów poznawczych.

Słowa kluczowe:

filozofia, kontemplacja, medytacja

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Anzelm z Canterbury. 2007. Monologion. Proslogion. Tł. Leszek Kuczyński, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Arystoteles. 1996. Τὰ μετὰ τὰ φυσικά, Metaphysica, Metafizyka. T. 1–2. Tłum. łac. Wilhelm z Moerbeke, kard. Bessarion, pol. Tadeusz Żeleźnik. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Arystoteles, 2001. Zachęta do filozofii. W: idem Dzieła wszystkie. T. 6. Tłum. Kazimierz Leśniak, 635–664. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Arystoteles. 2003a. Metafizyka. W: idem, Dzieła wszystkie. T. 2. Tłum. Kazimierz. Leśniak, 601–857. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Arystoteles. 2003b. O duszy. W: idem, Dzieła wszystkie. T. 3. Tłum. Paweł Siwek, 7–146. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Augustyn, św. 1999. O prawdziwej wierze. W: idem. Dialogi filozoficzne. Tłum. Jerzy Ptaszyński, 733–818. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Descartes, René. 2001. Medytacje o pierwszej filozofii. Zarzuty uczonych mężów i odpowiedzi autora. Rozmowa z Burmanem. Tłum. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie. Stefan Swieżawski i Izydora Dąmbska. Kęty: Wydawnictwo Antyk.

Furdzik, Paweł. 2004, Kontemplacyjne poznanie, W: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. Andrzej Maryniarczyk. T. 5, 829–833. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.

Hildebrand, Dietrich von. 2012. Czym jest filozofia?. Tłum. Paweł Mazanka i Janusz Sidorek. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Husserl, Edmund, 1975. Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. Księga pierwsza. Tł. Danuta Gierulanka. Wyd. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Husserl, Edmund, 1982. Medytacje kartezjańskie z dodaniem Uwag krytycznych Romana Ingardena. Tł. Andrzej Wajs. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ingarden, Roman. 1971. U podstaw teorii poznania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ingarden, Roman. 1963. Z badan nad filozofią współczesną. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ingarden, Roman. 1966. Studia z estetyki. T. 1. Wyd. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ingarden, Roman, 1987, Spór o istnienie świata. T. 1-2, wyd. 3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Judycki, Stanisław. 2001. „Dlaczego filozofia jest trudna?”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 4: 153–167.

Judycki, Stanisław. 2004a. „Czy istnieją rozstrzygające argumenty filozoficzne?”, Diametros 2, 39–56.

Judycki, Stanisław. 2004b, Świadomość i pamięć. Uzasadnienie dualizmu antropologicznego, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Kamiński, Stanisław. 1989. Osobliwość metodologiczna teorii bytu. W: idem, Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, red. Tadeusz Szubka, 71–87. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Kant, Immanuel. 1986. Krytyka władzy sądzenia. Tłum. Adam Landman. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK). 2020. Poznań: Wydawnictwo: Pallottinum.

Kerstiens, L. 1976. „Kontemplation“. W: Historisches Wörterbuch der Philosophie, hrsg. Joachim Ritter i Karlfried Gründer, Bd. 4, kol. 1024–126. Basel/Stuttgart: Schwabe & Co Verlag.

Krąpiec, Mieczysław Albert., 2000. „Aporia”. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk. T. 1, 300–301. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.

Krąpiec. Mieczysław Albert, 2006. „Medytacja”. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk. T. 7, 25–28. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.

Krokos, Jan. 2002. „Pytanie a poznanie w początkach filozofii”. Roczniki Filozoficzne 50, nr 1: 361–382.

Krokos, Jan. 2010. „Medytacje Kartezjusza i Husserla”. W: Medytacja, red. Teresa Kostkiewiczowa i Magdalena Saganiak, 21–28. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Krokos, Jan. 2013. Odsłanianie intencjonalności. Warszawa: Wydawnictwo Liberi Libri.

Misiurek. Jerzy, Marek Chmielewski i Stanisław Zarzycki. 2008. „Medytacja”. W: Encyklopedia katolicka, red. zespół, kol. 433–445. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Mojsisch, Burkhard, Wilhelm Halbfass i Tilemann Grimm. „Meditation”. W: Historisches Wörterbuch der Philosophie, hrsg. Joachim Ritter i Karlfried Gründer, Bd. 5, kol. 961–968. Basel, Stuttgart: Schwabe & Co Verlag.

Platon. 1990. Państwo. Tł. Władysław Witwicki. Warszawa: Wydawnictwo AKME.

Reale, Giovanni. 1993. Historia filozofii starożytnej. T. I: Od początków do Sokratesa. Tłum. Edward Iwo Zieliński. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Reinach, Adolf. 1951. Was ist Phänomenologie?. München: Kösel-Verlag.

Scheler, Max. 1976. Idealismus-Realismus. W: Idem, Gesammelte Werke. T. 9, hrsg. Manfred Frings, 183–242. Bern, München: Francke.

Słownik łacińsko-polski. 1959-1979, red. Marian Plezia. T. 1–5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Stępień, Antoni B. 1998. „Co jest najważniejsze w filozofii?”. W: Filozofia – wzloty i upadki. XXXIX Tydzień Filozoficzny KUL, 3–6 marca 1997, red. Arkadiusz Gudaniec i Aleksander Nyga. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Stępień, Antoni B. 2001. Wstęp do filozofii. Wyd. 4. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Thomas Aquinas. 1962–1963. Summa theologiae. Vol. 1–4, Taurini, Romae: Officina Libraria Marietti.

Ziemann, Eugeniusz, Jan Andrzej Kłoczowski, Jerzy Misiurek, Mariusz Szram, Walerian Słomka i Zenon Uchnast. 2002. W: Encyklopedia katolicka, red. zespół, kol. 748–762, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.