Obrona dualizmu antropologicznego w filozofii Stanisława Judyckiego

Marek Dobrzeniecki

doi:10.18290/rf24722.9

Data publikacji : 2024-06-28

Tom 72 Nr 2 (2024)

Obrona dualizmu antropologicznego w filozofii Stanisława Judyckiego

Marek Dobrzeniecki

https://orcid.org/0000-0002-1992-3222

DOI: https://doi.org/10.18290/rf24722.9

Abstrakt

Niniejszy artykuł stanowi podsumowanie osiągnięć Stanisława Judyckiego w dziedzinie antropologii filozoficznej. Zajmuje on stanowisko dualizmu absolutnego, głoszącego istnienie duszy jako bytu samodzielnego (prostej, niematerialnej i atemporalnej substancji), typu augustyńsko-kartezjańskiego (stwierdzającego możliwość uchwycenia „ja” w strumieniu własnej świadomości, choć za zasłoną ogółu semantycznego). W tekście przedstawiam argumenty Judyckiego na wsparcie tego stanowiska: (a) wyjaśnienie takich cech doświadczenia wewnętrznego, jak jedność strumienia świadomości, jest możliwe tylko w dualizmie, (b) argument modalny, (c) argumenty przeciw naturalizmowi (według Judyckiego jedyną alternatywą wobec materializmu jest dualizm.

Słowa kluczowe:

Stanisław Judycki, dusza ludzka, argumenty za istnieniem duszy, dualizm antropologiczny, dualizm kartezjański, dualizm kompozycyjny, dualizm substancji, materializm antropologiczny

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bielik-Robson, Agata. 1997, Na drugim brzegu nihilizmu. Filozofia współczesna w poszukiwaniu nowego podmiotu. Warszawa: IFiS PAN.

Buber, Martin. 1992. Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, Tł. Jan Doktór. Warszawa: Instytut Pax.

Dybel, Paweł. 2020. Rozum i nieświadome. Filozoficzne eseje o psychoanalizie. Kraków: Universitas.

Eagleman, David. 2023. Dynamiczny mózg. Tł. Aleksander Wojciechowski. Poznań: Zysk i S-ka.

Grad, Paweł. 2017. O pojęciu tradycji. Studium krytyczne kultury pamięci. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.

Grygiel, Wojciech, i Damian Wąsek. 2022. Teologia ewolucyjna. Założenia – problemy – hipotezy. Kraków: Copernicus Center Press.

Hasker, William. 1999. The Emergent Self. Ithaca, NY: Cornell University Press.

Husserl, Edmund. 1975. Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. T. 1. Tł. Danuta Gierulanka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Judycki, Stanisław. 1994. „Idea idealizmu: Kant, Husserl, Ingarden”. W: Spór o Ingardena. W setną rocznicę urodzin, red. Józef Dębowski, 77–88. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Judycki, Stanisław. 1995. Umysł i synteza. Argument przeciwko naturalistycznym teoriom umysłu. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Judycki, Stanisław. 1999. „Natura umysłu: zagadnienia podstawowe”. Kognitywistyka i media w edukacji 2, nr 1: 1–49.

Judycki, Stanisław. 2002. „Introspekcja jako problem filozoficzny”. Roczniki Filozoficzne 50, nr 1: 264–301.

Judycki, Stanisław. 2004. Świadomość i pamięć. Uzasadnienie dualizmu antropologicznego. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Judycki, Stanisław. 2006. „Argumenty na rzecz dualizmu antropologicznego”. W: Umysł i religia, red. Bogusław Wójcik, 51–99. Tarnów: Biblos.

Judycki, Stanisław. 2007. „Samoświadomość i unikalność osób ludzkich”. W: Z dziejów filozoficznej refleksji nad człowiekiem, red. Piotr Gutowski i Przemysław Gut, 409–429. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Judycki, Stanisław. 2010a. Bóg i inne osoby. Próba z zakresu teologii filozoficznej. Poznań: W drodze.

Judycki, Stanisław 2010b. „Dwa argumenty na rzecz dualizmu antropologicznego”. W: Umysł. Natura i sposób istnienia, red. Zbysław Muszyński, 81–93. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Judycki, Stanisław. 2012. „Tajemnica komunikacji pomiędzy osobami”. W: Intersubiektywność, red. Piotr Makowski, 87–112. Kraków: Universitas.

Judycki, Stanisław. 2020. Epistemologia. T. 1–2. Poznań, Warszawa: W drodze, Instytut Tomistyczny

Kartezjusz. 2001. Medytacje o pierwszej filozofii. Tł. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie, Stefan Swieżawski i Izydora Dąmbska. Kęty: Antyk.

Leder, Andrzej. 2016. Rysa na tafli. Teoria w polu psychoanalitycznym. Warszawa: PWN.

Libet, Benjamin. 2004. Mind Time. The Temporal Factor in Consciousness. Cambridge, MA, London: Harvard University Press.

Łukasiewicz, Dariusz. 2018. „Głos w obronie dualizmu”. W: Filozofia religii. Kontrowersje, red. Jacek Hołówka i Bogdan Dziobkowski, 373–397. Warszawa: PWN.

Marzec, Andrzej. 2021. Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata. Warszawa: PWN.

Miłkowski, Marcin, i Robert Poczobut. 2010. „Czym jest i jak istnieje umysł?”. W: Umysł. Natura i sposób istnienia, red. Zbysław Muszyński, 61–80. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Piłat, Robert. 2013. Aporie samowiedzy. Warszawa: IFiS PAN.

Ruder Baker, Lynne. 2004. „Christians Should Reject Mind-Body Dualism”. W: Contemporary Debates in Philosophy of Religion, red. Michael L. Peterson i Raymond J. Vanarragon, 327–338. Malden-Oxford: Blackwell Publishing.

Swinburne, Richard. 1986. The Evolution of the Soul. Oxford: Clarendon Press.

Szulakiewicz, Marek. 2022. Człowiek i jego sprawy. Eseje filozoficzne. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Tarnowski, Karol 1999. „Podmiot jako świadek”. W: Idem, Wiara i myślenie, 15–32. Kraków: Znak.

Wildstein, Bronisław. 2023. Wobec wojny, zarazy i nicości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Wojtyła, Karol. 2000. Osoba i czyn. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Wróbel, Szymon. 2012. Odkrycie nieświadomości czy destrukcja kartezjańskiego pojęcia podmiotu poznającego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Zimmerman, Dean 2004. „Christians Should Affirm Mind-Body Dualism”. W: Contemporary Debates in Philosophy of Religion, red. Michael L. Peterson i Raymond J. Vanarragon, 315–327. Malden-Oxford: Blackwell Publishing.