Obrona dualizmu antropologicznego w filozofii Stanisława Judyckiego

Marek Dobrzeniecki

doi:10.18290/rf24722.9

Data publikacji : 2024-06-28

Tom 72 Nr 2 (2024)

Obrona dualizmu antropologicznego w filozofii Stanisława Judyckiego

Marek Dobrzeniecki

https://orcid.org/0000-0002-1992-3222

DOI: https://doi.org/10.18290/rf24722.9

Abstrakt

Niniejszy artykuł stanowi podsumowanie osiągnięć Stanisława Judyckiego w dziedzinie antropologii filozoficznej. Zajmuje on stanowisko dualizmu absolutnego, głoszącego istnienie duszy jako bytu samodzielnego (prostej, niematerialnej i atemporalnej substancji), typu augustyńsko-kartezjańskiego (stwierdzającego możliwość uchwycenia „ja” w strumieniu własnej świadomości, choć za zasłoną ogółu semantycznego). W tekście przedstawiam argumenty Judyckiego na wsparcie tego stanowiska: (a) wyjaśnienie takich cech doświadczenia wewnętrznego, jak jedność strumienia świadomości, jest możliwe tylko w dualizmie, (b) argument modalny, (c) argumenty przeciw naturalizmowi (według Judyckiego jedyną alternatywą wobec materializmu jest dualizm.

Słowa kluczowe:

Stanisław Judycki, dusza ludzka, argumenty za istnieniem duszy, dualizm antropologiczny, dualizm kartezjański, dualizm kompozycyjny, dualizm substancji, materializm antropologiczny

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Dobrzeniecki, M. (2024). Obrona dualizmu antropologicznego w filozofii Stanisława Judyckiego. Roczniki Filozoficzne, 72(2), 187–208. https://doi.org/10.18290/rf24722.9

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bielik-Robson, Agata. 1997, Na drugim brzegu nihilizmu. Filozofia współczesna w poszukiwaniu nowego podmiotu. Warszawa: IFiS PAN.

Buber, Martin. 1992. Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, Tł. Jan Doktór. Warszawa: Instytut Pax.

Dybel, Paweł. 2020. Rozum i nieświadome. Filozoficzne eseje o psychoanalizie. Kraków: Universitas.

Eagleman, David. 2023. Dynamiczny mózg. Tł. Aleksander Wojciechowski. Poznań: Zysk i S-ka.

Grad, Paweł. 2017. O pojęciu tradycji. Studium krytyczne kultury pamięci. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.

Grygiel, Wojciech, i Damian Wąsek. 2022. Teologia ewolucyjna. Założenia – problemy – hipotezy. Kraków: Copernicus Center Press.

Hasker, William. 1999. The Emergent Self. Ithaca, NY: Cornell University Press.

Husserl, Edmund. 1975. Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. T. 1. Tł. Danuta Gierulanka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Judycki, Stanisław. 1994. „Idea idealizmu: Kant, Husserl, Ingarden”. W: Spór o Ingardena. W setną rocznicę urodzin, red. Józef Dębowski, 77–88. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Judycki, Stanisław. 1995. Umysł i synteza. Argument przeciwko naturalistycznym teoriom umysłu. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Judycki, Stanisław. 1999. „Natura umysłu: zagadnienia podstawowe”. Kognitywistyka i media w edukacji 2, nr 1: 1–49.

Judycki, Stanisław. 2002. „Introspekcja jako problem filozoficzny”. Roczniki Filozoficzne 50, nr 1: 264–301.

Judycki, Stanisław. 2004. Świadomość i pamięć. Uzasadnienie dualizmu antropologicznego. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Judycki, Stanisław. 2006. „Argumenty na rzecz dualizmu antropologicznego”. W: Umysł i religia, red. Bogusław Wójcik, 51–99. Tarnów: Biblos.

Judycki, Stanisław. 2007. „Samoświadomość i unikalność osób ludzkich”. W: Z dziejów filozoficznej refleksji nad człowiekiem, red. Piotr Gutowski i Przemysław Gut, 409–429. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Judycki, Stanisław. 2010a. Bóg i inne osoby. Próba z zakresu teologii filozoficznej. Poznań: W drodze.

Judycki, Stanisław 2010b. „Dwa argumenty na rzecz dualizmu antropologicznego”. W: Umysł. Natura i sposób istnienia, red. Zbysław Muszyński, 81–93. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Judycki, Stanisław. 2012. „Tajemnica komunikacji pomiędzy osobami”. W: Intersubiektywność, red. Piotr Makowski, 87–112. Kraków: Universitas.

Judycki, Stanisław. 2020. Epistemologia. T. 1–2. Poznań, Warszawa: W drodze, Instytut Tomistyczny

Kartezjusz. 2001. Medytacje o pierwszej filozofii. Tł. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie, Stefan Swieżawski i Izydora Dąmbska. Kęty: Antyk.

Leder, Andrzej. 2016. Rysa na tafli. Teoria w polu psychoanalitycznym. Warszawa: PWN.

Libet, Benjamin. 2004. Mind Time. The Temporal Factor in Consciousness. Cambridge, MA, London: Harvard University Press.

Łukasiewicz, Dariusz. 2018. „Głos w obronie dualizmu”. W: Filozofia religii. Kontrowersje, red. Jacek Hołówka i Bogdan Dziobkowski, 373–397. Warszawa: PWN.

Marzec, Andrzej. 2021. Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata. Warszawa: PWN.

Miłkowski, Marcin, i Robert Poczobut. 2010. „Czym jest i jak istnieje umysł?”. W: Umysł. Natura i sposób istnienia, red. Zbysław Muszyński, 61–80. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Piłat, Robert. 2013. Aporie samowiedzy. Warszawa: IFiS PAN.

Ruder Baker, Lynne. 2004. „Christians Should Reject Mind-Body Dualism”. W: Contemporary Debates in Philosophy of Religion, red. Michael L. Peterson i Raymond J. Vanarragon, 327–338. Malden-Oxford: Blackwell Publishing.

Swinburne, Richard. 1986. The Evolution of the Soul. Oxford: Clarendon Press.

Szulakiewicz, Marek. 2022. Człowiek i jego sprawy. Eseje filozoficzne. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Tarnowski, Karol 1999. „Podmiot jako świadek”. W: Idem, Wiara i myślenie, 15–32. Kraków: Znak.

Wildstein, Bronisław. 2023. Wobec wojny, zarazy i nicości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Wojtyła, Karol. 2000. Osoba i czyn. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Wróbel, Szymon. 2012. Odkrycie nieświadomości czy destrukcja kartezjańskiego pojęcia podmiotu poznającego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Zimmerman, Dean 2004. „Christians Should Affirm Mind-Body Dualism”. W: Contemporary Debates in Philosophy of Religion, red. Michael L. Peterson i Raymond J. Vanarragon, 315–327. Malden-Oxford: Blackwell Publishing.