The Impact of Beauty on the Human Act

Tomasz Barszcz

doi:10.18290/rf25733.17

Data publikacji : 2025-09-30

Tom 73 Nr 3 (2025)

Wpływ piękna na czyn ludzki

Tomasz Barszcz

https://orcid.org/0000-0002-6490-0177

DOI: https://doi.org/10.18290/rf25733.17

Abstrakt

Artykuł dotyczy relacji między pięknem a świadomym, zależnym od woli ludzkim zachowaniem (czynem ludzkim). Przyjmując, że czyn ludzki sprowadza się do decyzji o tym, co należy zrobić w danym układzie faktów, wyjaśniam (posługując się pojęciami intelektu i woli jako ludzkich dyspozycji) mechanizm jego podejmowania. Pokazuję, że piękno determinuje proces decyzyjny na trzy sposoby. Po pierwsze, piękno sugeruje opcje decyzyjne, czyli potencjalne działania, jako optymalne środki do osiągnięcia celu. Po drugie, piękno jest warunkiem rozpoznania okoliczności, w których ludzkie działanie ma zostać podjęte. Po trzecie wreszcie, piękno wpływa na zatwierdzenie podjętej decyzji o zrobieniu czegoś.

Słowa kluczowe:

piękno, czyn ludzki, decyzja, intelekt, wola

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrzejuk, Artur. 2007. Człowiek i decyzja. Warszawa: Navo.

Aquinas Thomas. Summa Theologiae. https://www.corpusthomisticum.org (accessed January 2024).

Bardan, Jan, & Feliks W. Bednarski, 1967. “Przedmowa.” In Św. Tomasz z Akwinu. Suma teologiczna. Vol. 10. London: Veritas.

Barszcz, Tomasz. 2020. “O pięknie w pracy prawnika.” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 4: 17–28.

Brown, John. 1998. “Beauty.” In Routledge Encyclopedia of Philosophy, edited by E. Craig, 680–684. London; New York: Routledge.

Coope, Ursula. 2013. “Aquinas on judgment and the active power of reason.” Philosophers’ Imprint 13 (20): 1–19.

Chudy, Wojciech. 1980. “Percepcja a pojęciowanie i sądzenie.” Roczniki Filozoficzne 28 (1): 261–270.

Di Basilio, Giulio. 2021. “Aquinas’s Theory of Decision and its Aristotelian Origins. The Role and Nature of Consent.” Recherches de Théologie et Philosophie Médiévales 88 (2): 419–440.

Forycki, Roman. 1973. “Teorie przygodności we współczesnym tomizmie.” Studia Philosophiae Christianae 9 (2): 21–41.

Jaroszyński, Piotr. 1992. Spór o piękno. Poznań: Fonopol.

Jaroszyński, Piotr. 2018. “Beauty in The Universal Encyclopedia of Philosophy.” Studia Gilsoniana 7 (4): 579–595.

Kiereś, Henryk. 2006. Człowiek i sztuka. Lublin: PTTA.

Krąpiec, Mieczysław. 1983. I-Man: An Outline of Philosophical Anthropology. New Britain: Mariel Publications.

Krąpiec, Mieczysłąw. 1991. Metaphysics. An Outline of the History of Being, New York; San Francisco: Peter Lang.

Krąpiec, Mieczysław. 2004. Ludzka wolność i jej granice, Lublin: PTTA.

Krąpiec, Mieczysław, & Andrzej Maryniarczyk. 2010. The Lublin Philosophical School. Lublin: PTTA.

Majkrzak, Henryk. 2022. “Władze duszy w ujęciu św. Tomasza z Akwinu.” Rocznik Tomistyczny 11: 65–88.

Maryniarczyk, Andrzej. 2012. “Byt a dobro.” In Spór o dobro, edited by Andrzej Maryniarczyk, Katarzyna Stępień, Paweł Gondek, 33–53. Lublin: PTTA.

Maryniarczyk, Andrzej. 2016. Rationality and Finality of the World of Persons, Lublin: PTTA.

Plato. 1925. “Hippias Major.” In Plato in Twelve Volumes. Vol. 9. Trans. by W.R.M. Lamb. London: William Heinemann Ltd, https://catalog.perseus.org (accessed January 2024).

Pölner, Günther. 2008. Philosophische Ästhetik. Stuttgart: W. Kohlhammer GmbH.

Ramírez, Mario-Teodoro. 2020. “Aesthetical Ontology, Ontological Aesthetics: Rethinking Art and Beauty through Speculative Realism.” Rivista di estetica 74: 1–12.

Reale, Giovanni. 1989, Filosofia Antica,. Vol. 5. Milano: Vita e Pensiero.

Stępień, Antoni. 1971. “Rodzaje bezpośredniego poznania.” Roczniki Filozoficzne 19 (1): 103–117.

Stępień, Antoni. 2007. Wstęp do filozofii, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Strump, Eleonore. 1997. “Aquinas’s Account of Freedom: Intellect and Will.” The Monist 80 (4): 576–597.

Stróżewski, Władysław. 2002. Wokół piękna. Szkice z estetyki. Kraków: Universitas.

Tatarkiewicz, Władysław. 1980, A History of Six Ideas. An Essay in Aesthetics. Dordrecht: Springer Netherlands.

Tatarkiewicz, Władysław. 2004. Wybór pism estetycznych. Kraków: Universitas.