Serce Jezusa i „serdeczne afekty” w poezji religijnej polskiego baroku

Agnieszka Czechowicz

doi:10.18290/kip2024.28

Data publikacji : 2024-11-25

Tom 13 Nr 2 (2024)

Serce Jezusa i „serdeczne afekty” w poezji religijnej polskiego baroku

Agnieszka Czechowicz

https://orcid.org/0000-0002-4365-2864

DOI: https://doi.org/10.18290/kip2024.28

Abstrakt

W artykule przedstawione zostały sceny przebicia Boku i Serca Pana Jezusa, pochodzące z poematów pasyjnych Wacława Potockiego i Wespazjana Kochowskiego oraz poetyckie wizje więzi Serca Bożego z sercem człowieka ukazane w żywotach wybranych świętych pochodzących z rękopiśmiennego cyklu hagiograficznego pt. Nowe niebo duchowne (1692). Autorka zauważa, że o ile w II połowie XVII w. oddziaływanie samego nabożeństwa do Najświętszego Serca na wyobraźnię poetycką polskich twórców jest jeszcze słabo widoczne, o tyle bardzo interesujące owoce literackie wydaje połączenie inspiracji kultem przebitego Serca Zbawiciela z pobożnością kordialną – nurtem pobożności o wyraźnych rysach ascetyczno-mistycznych, osadzonym w teologii chrystologicznej i ukierunkowanym na pobudzanie wiernych do zgłębiania tajemnic miłości Zbawiciela ku człowiekowi.

Słowa kluczowe:

Polska poezja religijna XVII w., barokowa hagiografia, pobożność kordialna, Nowe niebo duchowne, Serce Jezusa

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Czechowicz, A. (2024). Serce Jezusa i „serdeczne afekty” w poezji religijnej polskiego baroku. Kościół I Prawo, 13(2), 205–225. https://doi.org/10.18290/kip2024.28

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bober, Andrzej. 1961. „Kult Serca Bożego u Ojców Kościoła.” Ateneum Kapłańskie 62:231-36.

Borkowska, Urszula. 1975. „Hagiografia polska (wiek XVI-XVII).” W Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. 2: Od odrodzenia do oświecenia. Cz. 1: Teologia humanistyczna, red. Marian Rechowicz, 471-503. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Cybulski, Łukasz. 2022. „Nowe niebo duchowne […] – dzieło Tomasza Nargielewicza OP? Atrybucja autorstwa.” Pamiętnik Literacki 113, z. 2:239-60.

Drążek, Czesław. 1984. „Rozwój kultu Serca Jezusa w Polsce.” W Bóg bliski. Historia i teologia kultu Najświętszego Serca Jezusa. Praca zbiorowa, red. Czesław Drążek, i Ludwik Grzebień, 9-144. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.

Górski, Karol. 1962. Od religijności do mistyki. Zarys dziejów życia wewnętrznego w Polsce. Część pierwsza: 966-1795. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Gwóźdź, Monika. 2019. Przymierze. Fundamentalne założenia prawodawstwa małżeńskiego Kościoła rzymskokatolickiego i Kościołów ewangelickich. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Jan od Krzyża. 1995. „Pieśń duchowa.” W Jan od Krzyża. Dzieła. z hiszpańskiego przeł. o. Bernard Smyrak, 521-714. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych.

Kochowski, Wespazjan. 1681. Chrystus cierpiący według tekstu Ewangelijej świętej […]. Kraków: w drukarni Schedlów.

Kowzan, Jacek. 2015. „Pobożność serdeczna i rzeczy ostateczne. Wokół emblematyki kordialnej i eschatologii.” W Staropolska literatura dewocyjna. Gatunki, tematy, funkcje, red. Iwona M. Dacka-Górzyńska, i Joanna Partyka, 247-67. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Kapuścińska, Anna. 2015. „Theatrum meditationis. Ignacjanizm i jezuityzm w duchowej i literackiej kulturze Pierwszej Rzeczypospolitej – źródła, inspiracje, idee.” W Drogi duchowe katolicyzmu polskiego XVII wieku, red. Alina Nowicka-Jeżowa, 119-229. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Mączyński, Ryszard. „«Koncept nowy» jako wyznacznik wartości artystycznej druków propagujących kult świętych.” W Staropolska literatura dewocyjna. Gatunki, tematy, funkcje, red. Iwona M. Dacka-Górzyńska, i Joanna Partyka, 213-24. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Misiurek, Jerzy. 2014. Źródło życia i świętości. Polska teologia kultu Najświętszego Serca Jezusa. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Potocki, Wacław. 1698. Nowy zaciąg pod chorągiew starą tryumfującego Jezusa […], Warszawa: w druk. OO. Scholarum Piarum.

Wendlik, Krzysztof. 2017. Serce to umysł. Mistyka spotkania Boga i człowieka w ujęciu Orygenesa oraz św. Augustyna – inspiracje IV Ewangelii. Kraków: Inicjatywa Ewangelizacyjna „Wejdźmy na Szczyt”.