Publica utilitas praeferetur privatae: on the Inadequacy of Dividing Canon Law into Public and Private Law

Przemysław Michowicz

doi:10.18290/rnp23332.7

Data publikacji : 2023-11-20

Tom 33 Nr 2 (2023)

Publica utilitas praeferetur privatae. O nieadekwatności podziału prawa kanonicznego na prawo publiczne i prywatne

Przemysław Michowicz

https://orcid.org/0000-0001-5642-8522

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp23332.7

Abstrakt

Autor artykułu mierzy się z zagadnieniem dychotomicznego podziału prawa na publiczne i prywatne w kanonicznym porządku prawnym, problemem znanym nie tylko teoretykom prawa. Nie próbuje wyróżnić sfery publicznej i prywatnej w obowiązujących przepisach kodeksu prawa kanonicznego, a więc podążać ścieżkami już utartymi przez innych badaczy, a raczej wykazać, że zastosowanie dwumianu publiczne i prywatne jest zabiegiem nieadekwatnym i niewystarczającym w opisie wspólnoty Kościoła, której różnice względem świeckich społeczności (zwłaszcza społeczeństwa) stanowią hermeneutyczny punkt wyjścia dla sformułowanych wniosków. Autor ponadto nie zamyka przedmiotowej dyskusji, lecz argumentuje, że kościelny ustawodawca definiuje to, co „publiczne” i „prywatne” jako zakres funkcji wiernych (christifedeles) w zależności od właściwej im pozycji systemowej.

Słowa kluczowe:

prawo publiczne, prawo prywatne, wspólnota, społeczeństwo, przynależność prawna

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Arrieta Juan Ignacio, I diritti dei soggetti nell’ordinamento canonico, “Fidelium Iura” (1991), no. 1, pp. 9-46.

Bertrams Wilhelm, Das Privatrecht der Kirche, “Gregorianum” (1944), no. 25, pp. 283-320.

Bidagor Ramón, Consideraciones histórico-jurídicas sobre la distinción del Derecho público y Derecho privado en Derecho Canónico, “Miscelánea Comillas” (1960), no. 34-35, pp. 545-574.

Bobbio Norberto, La grande dicotomia: pubblico-privato, [in:] Stato, governo, società. Per una teoria generale della politica, ed. N. Bobbio, Torino: CEDAM 1985, pp. 3-22.

Bonnet Paolo Antonio, “Privato” e “pubblico”, [in:] Das konsoziative Element in der Kirche. Akten des VI Internationalen Kongresses für kanonisches Recht (München 14-19 September 1987), ed. W. Aymans, K.T. Greinger, St. Ottilien: H. Schmitz, Brill und Schöningh 1989, pp. 525-546.

Cappello Felice Maria, Summa iuris publici ecclesiastici, Romae: Apus Aedes Pontificiae Universitatis Gregorianae 1932.

Cattaneo Arturo, Fondamenti ecclesiologici del diritto canonico, Venezia: Marcianum Press 2011.

Cavalli Alessandro, Istituzioni, [in:] Enciclopedia delle Scienze sociali, ed. Istituto della Enciclopedia Italiana Treccani, Roma: Il Mulino 1996, pp. 122-126.

Cicognani Amleto I., Ius canonicum primo studi anno in usum auditorium excerpta, Romae: [n.p.] 1952.

Ciprotti Pio, Lezioni di Diritto canonico, Padova: CEDAM 1943.

Close Paul, Citizenship, Europe and Change, London: Palgrave Macmillan 1995.

Criscito Angelo, Diritto pubblico e diritto privato nell’ordinamento canonico, Torino: Giappichelli 1948.

d’Avack Pietro Agostino, Considerazioni sulla questione metodologica nello studio del diritto canonico, “Il Diritto Ecclesiastico” (1943), no. 54, pp. 787-798.

De Ayala Javier, El Derecho Canónico y la idea de interés, “Revista española de Derecho Canónico” (1948), pp. 222-263.

De Echeverria Lamberto, Características generales del ordenamiento canónico, [in:] Investigación y elaboración del Derecho Canónico. Trabajos de la V Semana de Derecho Canónico, Barcelona: Flors 1956, pp. 55-75.

Fedele Pio, Discorso generale sull’ordinamento canonico, Padova: CEDAM 1941.

Fedele Pio, Lo spirito del diritto canonico, Padova: CEDAM 1962.

Forchielli Giuseppe, Il concetto di “pubblico” e “private” nel diritto canonico, [in:] Studi di storia e diritto in onore di C. Calisse, ed. G. Forchielli, Milano: Giuffrè 1940, pp. 483-556.

Forlati Serena, La cittadinanza nell’ordinamento internazionale. Introduzione ai diritti di cittadinanza, Venezia: Libreria Editrice Cafoscarina 2011.

Fornés José, Criteri di distinzione tra pubblico e privato nell’ordinamento canonico, “Fidelium Iura” (1991), no. 1, pp. 47-67.

Gałkowski Tomasz, Prawo-Obowiązek. Pierwszeństwo i współzależność w porządkach prawnych i społeczności świeckiej, Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2007.

Gherri Paolo, Introduzione al diritto amministrativo canonico. Fondamenti, Milano: Giuffrè 2015.

Gherri Paolo, Teologia del diritto canonico. Lezioni introduttive, Città del Vaticano: Lateran University Press 2004.

Giuliani Paolo, La distinzione tra le associazioni pubbliche e le associazioni private nel nuovo Codice di Diritto Canonico, Theses ad Lauream, Roma: Pontifica Università Lateranense 1986.

Gutiérrez José Luis, Potestad dominativa, [in:] Diccionario General de Derecho Canónico, vol. 6, ed. J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, Navarra: Eunsa 2012, pp. 312-313.

Hervada Javier, El ordenamiento canónico. Aspectos centrales para la construcción del concepto, Pamplona: Eunsa 1966.

Kalita Cezary, Wspólnota versus społeczeństwo. Spór na temat istoty i funkcji wspólnoty oraz społeczeństwa z perspektywy filozofii społecznej, Siedlce: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego 2018.

Kowalski Grzegorz, Zrzeczenie się obywatelstwa polskiego w kontekście konstytucjonalnego obowiązku solidarności z innymi, “Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL” (2006), no. 1, pp. 115-128.

Liżewski Bartosz, Prawo publiczne a prawo prywatne – wybrane uwagi teoretyczne na temat hybrydyzacji instytucji prawnych, “Zeszyty Naukowe KUL” (2018), no. 61, pp. 47-63.

Lo Castro Gaetano, Pubblico e privato nel diritto canonico, “Il Diritto Ecclesiastico” (1995), no. 107, pp. 110-139.

Michowicz Przemysław, Ancora sul concetto di diritto soggettivo nell’ordinamento della Chiesa, “Annales Canonici” (2021), no. 17, pp. 83-100.

Nacci Matteo, Storia del diritto e cultura giuridica. La scienza canonistica del Novecento, Ariccia: Aracne 2017.

Nowacki Józef, Prawo publiczne – prawo prywatne, “Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach” no. 1315, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1992.

Ochoa Xavier, Index verborum ac locutionum Codicis Iuris Canonici, Roma: Libreria Editrice Lateranense Roma 1984.

Petroncelli Mario, Brevi osservazioni sull’esistenza di una distinzione tra diritto pubblico e privato nell’ordinamento canonico, “Il Diritto ecclesiastico” (1944-1945), no. 55-56, pp. 135-145.

Pugliese Agostino, Iuris canonici publici et privati summa lineamenta, vol. 1, Typis Scholae Typographicae Salesianae: Augustae Tautinorum 1936.

Rincón-Pérez Tomás, sub c. 596, [in:] Comentario exegético al Código de Derecho Canónico, vol. 2/2, 2nd ed., Pamplona: Eunsa 1997, pp. 1469-1472.

Romano Santi, L’ordinamento giuridico, Firenze: Sansoni 1945.

Romul Janusz, Wstęp do teorii państwa i prawa. Zarys wykładu, Poznań: Wydawnictwo Terra 1999.

Sobański Remigiusz, Kryzys czy odrodzenie nauki prawa kanonicznego, “Prawo Kanoniczne” (1981), no. 24, pp. 23-36.

Sobański Remigiusz, O nową koncepcję kościelnego prawa publicznego wewnętrznego, “Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” (1970), no. 4, pp. 137-164.

Tönnies Ferdinand, Comunità e società, Milano: Edizioni di Comunità 1963.

Valdrini Patrick, Comunità, persone, governo. Lezioni sui Libri I e II del CIC 1983, Città del Vaticano: Lateran University Press 2013.

Vatican II, Constitutio dogmatica Dei Verbum, AAS 1966, no. 58, p. 817.

Vatican II, Declaratio Dignitatis Humanae, AAS 1966, no. 58, pp. 929-941.

Visioli Matteo, Il diritto della Chiesa e le sue tensioni alla luce di un’antropologia teologica, Roma: Pontificio Istituto Biblico 1999.

Wyznanie augsburskie (Konfesja Augsburska) z 1530 r. Część pierwsza, trans. A. Wantuła, [in:] Wyznanie augsburskie (Konfesja Augsburska) z 1530 roku. 95 tez ks. Marcina Lutra z 1517 roku, vol. 1, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Augustana 1999.