Etsi legislator non daretur: w poszukiwaniu właściwej koncepcji prawa kanonicznego

Przemysław Michowicz

doi:10.18290/rnp24344.6

Data publikacji : 2025-03-10

Tom 34 Nr 4 (2024)

Etsi legislator non daretur: w poszukiwaniu właściwej koncepcji prawa kanonicznego

Przemysław Michowicz

https://orcid.org/0000-0001-5642-8522

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp24344.6

Abstrakt

Problem badawczy, wokół którego koncentrują się niniejsze analizy, dotyczy kwestii powstania oraz obowiązywania prawa bez aktywności prawotwórczej prawodawcy. Szczególnym obszarem badawczym jest porządek prawa kanonicznego w jego historycznym aspekcie ewolucji, od pierwotnych i arbitralnych form rozstrzygania kontrowersji aż po pozytywnie stanowione normy ujęte następnie w kodeks prawa. Rozważania nad rolą prawodawcy umożliwią także rekonstruowanie prawnego porządku Kościoła w takich jego obszarach, jak ontologia prawa, relacja prawa do ustawy czy oryginalność prawa kanonicznego względem świeckich porządków prawnych.

Słowa kluczowe:

prawodawca, tworzenie prawa, ontologia prawa, prawo (ius) a ustawa (lex), dogmatyka prawa kanonicznego

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Barberis Mauro, Il diritto come comportamento. Lezioni di filosofia di diritto, Torino 1988.

Bator Andrzej, Kozak Artur, Prawodawca racjonalny, [w:] Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny, red. A. Bator, Warszawa 2016, s. 35-36.

Bider Marcin, Wydalenie fakultatywne z instytutu zakonnego według kodeksu prawa kanonicznego, Lublin 2006.

Caravale Mario, Diritto senza legge. Lezioni di diritto comune, Torino 2013.

Collectio dionysiana, [w:] Die Canonessammlung des Dionysius Exiguus in der ersten Redaktion, red. A. Strewe, Berlin–Leipzig 1931, s. 1-133.

De Paolis Velasio, Jus, notio univoca an analoga?, „Periodica” 69 (1980), s. 127-161.

Di Ceglie Roberto, Il diritto come ‘relazione’: per un’analisi metafisica, [w:] Categorialità e trascendentalità del diritto, red. P. Gherri, Città del Vaticano 2007, s. 77-95.

Dziedziak Wojciech, O pojmowaniu prawa – zarys problemu, „Studenckie Zeszyty Naukowe UMCS” 16 (2013), z. 23, s. 17-35.

Fantappiè Carlo, Chiesa romana e Modernità giuridica, t. 2: Il Codex Iuris Canonici [1917], Milano 2008.

Fantappiè Carlo, Dal paradigma canonistico classico al paradigma codificatorio, [w:] La codificazione e il diritto nella Chiesa, red. E. Baura, N.Á. de las Asturias, T. Sol, Milano 2017, s. 3-34.

Fantappiè Carlo, Per un cambio di paradigma. Diritto canonico, teologia e riforma della Chiesa, Bologna 2019.

Fedele Pio, Discorso generale sull’ordinamento canonico, Padova 1941.

Fogliasso Emilio, Lo jus publicum eccclesiasticum e lo ius constitutionale Ecclesiae, „Salesianum” 27 (1965), s. 425-435.

Fogliasso Emilio, Avremo il Codice dello ius constitutivum Ecclesiae? Che ne sarà allora dello ius publicum ecclesiasticum?, „Palestra del Clero” 46 (1967), s. 1-12.

Gałkowski Tomasz, O nieadekwatności lub nie pojęcia prawa w prawie Bożym, „Seminare” 31 (2012), s. 11-24.

Gałkowski Tomasz, Przyszłość kodeksu prawa kanonicznego (Kodeks Jana Pawła II czy Franciszka?), „Studia Prawnicze KUL” 90 (2022), z. 2, s. 7-22.

Gałkowski Tomasz, Motywy eklezjologiczne u podstaw wyboru kodeksu jako źródła prawa w Kościele, „Roczniki Nauk Prawnych” 34 (2024), z. 1, s. 31-47.

Ghirlanda Gianfranco, Il diritto civile „analogatum princeps” del diritto canonico?, „Rassegna di Teologia” 16 (1975), s. 588-594.

Gherri Paolo, Canonistica e questione epistemologica: l’apporto di T. Jiménez Urresti, „Apollinaris” 78 (2005), z. 1-2, s. 527-578.

Gherri Paolo, «Ius divinum»: Inadeguatezza di una formula testuale, [w:] Il ius divinum nella Vita della Chiesa. XIII Congresso Internazionale di Diritto Canonico (Venezia 17-21 settembre 2008), red. J.I. Arrieta, Venezia 2010, s. 465-488.

Gherri Paolo, Persone, accoglienza e Diritto, „Apollinaris” 89 (2016), s. 167-192.

Gherri Paolo, Ordinamento giuridico e diritto canonico: il contributo strutturante di Santi Romano, „Stato, Chiese e pluralismo confessionale. Rivista telematica” 28 (2018), s. 1-21.

Gherri Paolo, Canonistica, Codificazione e Metodo, Città del Vaticano 2019.

Giacchi Orio, Sostanza e forma nel diritto della Chiesa, [w:] Chiesa e Stato nella esperienza giuridica (1933-1980), I, red. O. Giacchi, Milano 1981, s. 109-131.

Gratianus, Concordia discordantium canononum, [w:] Corpus iuris canonici, t. 1, red. E. Friedberg, Graz 1959.

Grossi Paolo, Prima lezione di diritto, Bari–Roma 2006.

Grossi Paolo, Società, Diritto, Stato. Un recupero per il Diritto, Milano 2006.

Grzybowski Stanisław, Dzieje Prawa, Warszawa 1981.

Ioannes Paulus PP. II. Allocutio a summo Pontifice in aula supra porticum vaticanæ Basilicæ habita, ad novum Codicem Iuris Canonici, paucis ante diebus promulgatum, publice exhibendum, „Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983), cz. 1, s. 461-462.

Itri Natalino, L’età della decodificazione, Milano 1979.

Ivo Carnotensis, Decretum, [w:] Patrologiae cursus completus. Series Latina CLXI, red. J.P. Migne, Paris 1855, c. 47-1022.

Kelsen Hans, Rechtswissenschaft oder Rechtstheologie?, „Österreichische Zeitschrift fur öffentliches Recht” 16 (1966), s. 233-255.

Kość Antoni, Porządek prawny jako społeczny porządek norm, „Roczniki Nauk Prawnych” 10 (2000), z. 1, s. 39-49.

Michowicz Przemysław, Procedimento come principio inespresso, „The Person and the Challenges” 14 (2024), z. 2, s. 51-61.

Meccarelli Massimo, Arbitrium. Un aspetto sistematico degli ordinamenti giuridici in età di diritto comune, Milano 1998.

Müller Ludger, Fede e diritto. Questioni fondamentali del Diritto canonico, Lugano 2006.

Olivari Alessandro, Santi Romano ontologo del diritto, Milano 2016.

„Ottaviani lascia il Sant’Uffizio, l’Unità”, dostęp: 9.01.2025, https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/dellarepubblica.it/Legislature/IV-CRONOLOGIA/68U/U-01-09-1968-p2-PSU-Direzione.pdf (7.10.2024).

Pius PP. X, Motu proprio de Ecclesiæ legibus in unum redigendis Arddum sane munus, 19 martii 1904, „Acta Apostolicae Sedis” 36 (1903-1904), s. 549-551.

Pree Helmut, Legislador, [w:] Diccionario General de Derecho Canónico, t. 4, red. J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, Navarra 2012, s. 1008-1012.

Romagnosi Gian Domenico, Principi fondamentali di diritto amministrativo onde tesserne le istituzioni, Prato 1835.

Romano Santi, L’ordinamneto giuridico, Firenze 1945.

Sobański Remigiusz, O nową koncepcję kościelnego wewnętrznego prawa publicznego, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 4 (1971), s. 143-159.

Sobański Remigiusz, Kryzys czy odrodzenie nauki prawa kanoniczego, „Prawo Kanoniczne” 24 (1981), z. 1, s. 23-36.

Sobański Remigiusz, Epistemologiczne problemy pojęcia prawa kościelnego, „Prawo Kanoniczne” 33 (1990), z. 3-4, s. 49-59.

Sobański Remigiusz, Szkoły kanonistyczne, Warszawa 2009.

Sobański Remigiusz, Teoria prawa kościelnego, Warszawa 2011.

Sobański Remigiusz, Nauki podstawowe prawa kanonicznego. Teoria prawa kanonicznego, t. 1, Warszawa 2001, s. 33.

Skuczyński Piotr, Soft law w perspektywie teorii prawa, [w:] System prawny a porządek prawny, red. O. Bogucki, S. Czepita, Szczecin 2008, s. 325-343.

Torf Rik, Les Écoles canoniques, „Revue de Droit Canonique” 77 (1997), s. 89-110.

Valdrini Patrick, Comunità, persone, governo. Lezioni sui Libri I e II del CIC 1983, Città del Vaticano 2013.

Villey Michel, Philosophie du droit, Paris 1975.

Viola Francesco, Diritto vero e diritto giusto, „Persona y Derecho” 24 (1991), s. 233-265.

Żukowski Lech J., Prawo jako fakt społeczny, „Studia Prawnicze PAN” 209 (2017), z. 1, s. 7-22.