Dyptyk o „ekologicznym” domostwie bycia — dawniej i dziś

Wanda Bajor

doi:10.18290/rkult23142.1

Data publikacji : 2023-06-23

Tom 14 Nr 2 (2023)

Dyptyk o „ekologicznym” domostwie bycia — dawniej i dziś

Wanda Bajor

https://orcid.org/0000-0003-2121-0608

DOI: https://doi.org/10.18290/rkult23142.1

Abstrakt

Jednym z przejawów współczesnego kryzysu kulturowego i cywilizacyjnego jest kryzys ekologiczny, spowodowany nadmierną eksploatacją i dewastacją naturalnego środowiska życia. Przyczyn tego zjawiska upatruje się w fałszywym myśleniu i zawężonej perspektywie poznawczej, ukierunkowanej wyłącznie na utylitarne przetwarzanie świata i redukcję człowieka do roli środka w pogoni za zyskiem ekonomicznym. Już na początku XX wieku egzystencjaliści, tacy jak Martin Heidegger i Gabriel Marcel, a współcześnie także m.in. Joseph Ratzinger (Benedykt XVI), ostrzegali przed tymi niebezpieczeństwami, postulując powrót do takich idei, jak integralne poznanie człowieka, Boga i świata, ukierunkowane na mądrość, kontemplację, braterstwo, pokorę i ascezę w sensie skromności zamierzeń. Nie są to jakieś nowe idee wymyślone na potrzeby chwili; wszystkie można odnaleźć w starożytnym dziedzictwie kultury europejskiej, zwłaszcza w zapomnianym i pogardzanym średniowieczu, którego mądrość i bogate pokłady sensu wciąż pozostają nieodkryte. Celem artykułu jest wskazanie na wybrane dzieła średniowiecznych mistrzów, które zawierają niezrównane syntezy wiedzy o całej rzeczywistości, pięknie świata przyrody, godności człowieka, sensie życia i jego ostatecznych celach mogą inspirować, uczyć i karmić dzisiejszego zagubionego, wygłodzonego duchowo człowieka.

Słowa kluczowe:

technika, natura, kosmos, wychowanie, piękno

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bajor, Wanda. „Średniowieczna debata na temat astrologii”. W: Sztuka i realizm. Księga pamiątkowa z okazji Jubileuszu urodzin i pracy naukowej na KUL Profesora Henryka Kieresia, red. Agnieszka Lekka-Kowalik, 897–907. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2014.

Coolman, Boyd Taylor. „Beauty in Hugh of St. Victor. The First Christian Theological Aestetics?”. W: Beauty and the Good. Recovering the Classical Tradition from Plato to Duns Scotus, ed. Alice M. Ramos, 206–235. Washington, D.C.: The Catholic University of America Press, 2020. Studies and the History of Philosophy, t. 62.

Delpech Thérèse, Powrót barbarzyństwa w XXI wieku. Tłum. Wiktor Dłuski. Warszawa: Nadir Media Lazar, 2008.

Bruyne de, Edgar. Études d’esthétique médiévale. II. L’époque romane. Brugge: De Tempel, 1946.

Hawk-Reinhard, Donna R. „Hugh of Saint Victor Pedagogy”. W: A Companion to the Abbey of Saint Victor in Paris, ed. Hugh B. Feiss i Juliet Mousseau, 116-146. Leyde: Brill, 2017. Brill’s Companions to the Christian Tradition, t. 79.

Jaeger, C. Stephen. „Victorine Humanism”. W: A Companion to the Abbey of Saint Victor in Paris. ed. Hugh B. Feiss i Juliet Mousseau, 79–112. Leyde: Brill, 2017. Brill’s Companions to the Christian Tradition, t. 79.

Janecki, Jan Marcin. „Hugon ze św. Wiktora, «Didascalicon»”. Studia Antyczne i Mediewistyczne 15 [50] (2017): 167–175.

Maryniarczyk, Andrzej, Metafizyka w ekologii. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1999.

Kowalewska, Małgorzata. Bóg — Kosmos — Człowiek w twórczości Hildegardy z Bingen. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2007.

Kurdziałek, Marian. „Średniowieczne doktryny o człowieku jako mikrokosmosie”. W: Marian Kurdziałek, Średniowiecze w poszukiwaniu równowagi między arystotelizmem i platonizmem, 271–310. Lublin: TN KUL, 1996.

Poirel, Dominique. „The Spirituality and Theology of Beauty in Hugh of St. Victor”. W: From Knowledge to Beatitude. St. Victor, Twelfth-Century Scholars, and Beyond: Essays In Honor Of Grover A. Zinn, Jr., ed. E. Ann Matter i Lesley Smith, 247–280. Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press, 2013.

Scruton, Roger. Pożytki z pesymizmu i niebezpieczeństwa fałszywej nadziei. Tłum. Tomasz Bieroń. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010.

Słomczyńska, Anna, Krakowskie komentarze z XV wieku do Ekonomiki Arystotelesa. Wrocław, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978. Monografie z dziejów nauki i techniki, CXVIII.

Swieżawski, Stefan. „«Homo platonicus» w wiekach średnich (Jan Szkot Eriugena, Alcher z Clairvaux, Wilhelm z Conches i Hugon ze św. Wiktora jako przedstawiciele platońskiej koncepcji człowieka)”. Roczniki Filozoficzne 2/3 (1949-1950): 251-297.

Tatarkiewicz, Władysław. Historia estetyki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.