Zwierzęta towarzyszące w życiu mieszkańców współczesnych miast

Magdalena Lubiarz

doi:10.18290/rkult24154.2

Data publikacji : 2024-12-30

Tom 15 Nr 4 (2024)

Zwierzęta towarzyszące w życiu mieszkańców współczesnych miast

Magdalena Lubiarz

https://orcid.org/0000-0001-6690-019X

DOI: https://doi.org/10.18290/rkult24154.2

Abstrakt

Stosunek ludzi do zwierząt zależy od czynników i uwarunkowań kulturowych i społecznych. Relacje człowieka ze zwierzętami na przestrzeni wieków ulegały i nadal podlegają zmianom. Niewątpliwie kontakt ze zwierzętami towarzyszącymi przynosi ludziom różnorodne korzyści, od poprawy zdrowia fizycznego i psychicznego, poprzez pozytywny wpływ na możliwości uczenia się, aż po rozwój umiejętności społecznych i relacji międzyludzkich. W tym kontekście na obszarach zurbanizowanych coraz bardziej widoczna zaczyna być obecność zwierząt domowych, szczególnie psów. Potrzeby właścicieli psów i ich zwierząt wpływają na kształtowanie przestrzeni miast, natomiast zwierzęta oraz ich wpływ na człowieka i środowisko są nawet postrzegane jako rozwiązania oparte na naturze.

Słowa kluczowe:

relacja człowiek–zwierzę, znaczenie zwierząt domowych, korzyści z interakcji człowiek–zwierzę

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Allen, Karen M., Jim Blascovich, Joe Tomaka i Robert M. Kelsey. „Presence of human friends and pet dogs as moderators of autonomic responses to stress in women”. Journal of Personality and Social Psychology 61, nr 4 (1991): 582-589.

Andersen, Karin, Luca Bochicchio. „The presence of animals in contemporary art as a sign of cultural change”. Forma. Revista d’Humanitats 6 (2012): 12-23.

Atanasova, Nataša, Joana A.C. Castellar, Rocío Pineda-Martos et al. „Nature-Based Solutions and Circularity in Cities”. Circular Economy and Sustainability 1 (2021): 319-332.

Bandura, Agnieszka, „Zwierzę w sztuce współczesnej: sacrum – decorum – profanum”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 24, nr 2 (2015): 351-352.

Banschbach, Valerie S., A. Brunelle, K.M. Bartlett, Janice Y. Grivetti i Rebecca L. Yeamans. „Tool use by the forest ant Aphaenogaster rudis: Ecology and task allocation”. Insectes Sociaux 53 (2006): 463-471.

Bartnik, Agnieszka, „Znaczenie źródeł ikonograficznych dla odtwarzania początków historii udomawiania gęsi”. Wiadomości Zootechniczne 59 (2021): 64-74.

Bator, Wiesław, „Święte – przeklęte – pozbawione duszy. O traktowaniu zwierząt w doktrynach i praktykach religii świata”. Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL 26, nr 2 (2013): 267-291.

Beavers, Anna, Antoinette Fleming i Jeffrey D. Shahidullah. „Animal-assisted therapies for autism”. Current Problems in Pediatric and Adolescent Health Care 53, nr 11 (2023): 101478.

Brambell, F. W. Rogers, F.R.S., „Report of the technical Committee to Enquire into the Welfare of Animals kept under Intensive Livestock Husbandry Systems”. London: Her Majesty’s Stationery Office, 1967 (Presented to Parliament by the Secretary of State for Scotland and the Minister of Agriculture, Fisheries and Food by Command of Her Majesty, December 1965)

Brockmann, H. Jane. „Tool Use in Digger Wasps (Hymenoptera: Sphecinae)”. Psyche A Journal of Entomology 92, nr 2-3 (1985): 309-329.

Chlebus, Anna. „Stać ich na weterynarza i behawiorystę, ale nie żeby się schylić i sprzątnąć po swoim psie”. Kurier Lubelski, 2024. Dostęp: 24.08.2024. https://kurierlubelski.pl/stac-ich-na-weterynarza-i-behawio ryste-ale-nie-zeby-sie-schylic-i-sprzatnac-po-swoim-psie/ar/c11-184 09819.

Chlebus, Anna. „Trwa kolejna edycja akcji „Sprzątaj po swoim psie”. Kurier Lubelski, 2024. Dostęp: 24.08.2024. https://kurierlubelski.pl/trwa-kolejna-edycja-akcji-sprzataj-po-swoim-psie/ar/c1-18500917.

Chlewicki, Maciej. „Chrześcijaństwo a współczesne pojmowanie relacji człowiek – zwierzę”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 24, nr 2 (2015): 117-130.

Christian, Hayley E., Carri Westgarth, Adrian Bauman et al. „Dog Ownership and Physical Activity: A Review of the Evidence”. Journal of Physical Activity and Health 10, nr 5 (2013):750-759.

Chrobak, Katarzyna. „Terapia z psem dla dzieci z zaburzeniami w zachowaniu”. W: Terapia i edukacja z psem. red. Agnieszka Potocka, 70-84. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.

Chrost, Sławomir. „Dogoterapia jako metoda wspomagania procesu rehabilitacji dzieci”. Rozprawy Społeczne 12, nr 3 (2018): 64-72.

Cierniak-Piotrowska, Małgorzata, Agata Dąbrowska, Małgorzata Potocka i Karina Stelmach. Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2023 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2024

Cunningham-Smith, Petra i Kitty Emery. „Dogs and People: Exploring the Human-Dog Connection”. Journal of Ethnobiology 40, nr 4(2020): 409-413.

Diamond, Jared, „Evolution, consequences and future of plant and animal domestication”. Nature 418 (2002): 700-707.

Dzwonkowska, Dominika. „Kulturowe i etyczne uwarunkowania relacji człowiek-zwierzę”. Wschodni Rocznik Humanistyczny 11 (2015): 273-282.

Erickson, Roberta. „Companion animals and the elderly”. Geriatric Nursing 6, nr 2 (1985): 92-96.

European Pet Food Annual Report 2022. Dostęp: 14.08.2024. https://europeanpetfood.coming soon.site/wp-content/ uploads/2023/02/Annual-Report-2022-2.pdf

European Pet Food Annual Report 2023. Dostęp: 14.08.2024. https://europeanpetfood.coming soon.site/wp-content/ uploads/2023/07/FEDIAF_Annual-Report_2023.pdf.

Galewicz, Włodzimierz. „Konsekwencjalizm, dobro zwierząt i pierwszeństwo ludzi”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 24, nr 2 (2015): 159-178.

Gałuszko-Boczoń, Estera. „Między oddaniem a ślepym posłuszeństwem. Literacka kreacja psa w wybranych utworach niemieckojęzycznych”. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies 2 (2016): 225-235.

Godlovitch, Stanley, Roslind Godlovitch i John Harris, eds. Animals, Men and Morals: An inquiry into the maltreatment of non-humans. New York: Grove Press, 1971.

Górnicka-Kalinowska, Joanna. „Czy jesteśmy coś winni zwierzętom?”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 24, nr 2 (2015): 179-189.

Granai, Giulia, Carmen Borrelli, Chiara Mariti i Francesco Di Iacovo. „Animals and Cities: A Reflection on Their Potential in Innovating Nature-Based Solutions”. Animals 14 (2024): #680.

Hart, Lynette A. i Mariko Yamamoto. „Dogs as helping partners and companions for humans”. W: The Domestic Dog Its Evolution, Behavior and Interactions with People, red. James A. Serpell. Cambridge: Cambridge University Press, 2016.

Hermeliński, Wojciech. „Ludzie gorsi od zwierząt? Karanie okrucieństwa wobec zwierząt”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 24, nr 2 (2015): 237-243.

Jedlecka, Wioletta i Joanna Helios. „Zwierzęta w głównych religiach świata”. W: Aspekty prawne, filozoficzne oraz religijne ochrony roślin i zwierząt – wybrane zagadnienia (Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego), red. Joanna Helios, Wioletta Jedlecka, Artur Ławniczak, 51-71. Wrocław: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2016.

Jurkowski, Artur. „Wybiegi dla psów w Lublinie. Po niektórych psy już hasają”. Kurier Lubelski, 2016. Dostęp: 20.08.2024. https://kurierlubelski.pl/wybiegi-dla-psow-w-lublinie-po-niektorych-psy-juz-hasaja ar/9405594.

Kaleta, Tadeusz, „Antrozoologia, albo przewartościowanie relacji ze zwierzętami”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 24, nr 2 (2015): 51-63.

Kaleta, Tadeusz. „Kilka uwag na temat problemu zwierząt w XXI wieku”. Życie Weterynaryjne 94, nr 4 (2019): 267-271.

Kielak, Olga. Zwierzęta domowe w języku i kulturze: studium etnolingwistyczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020.

Kijak, Agnieszka. „Towarzysz, przyjaciel, wróg… – postrzeganie psa na przykładzie wybranych tekstów”. Językoznawstwo 1 (2024): 151-160.

Kokocińska, Agata Maria, Zooterapia z elementami etologii. Kraków: Wydawnictwo Impuls, 2017.

Kuran, Michał, red. Motywy fauny i flory w literaturze i kulturze. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018.

Larson, Greger i Dorian Q. Fuller. „The Evolution of Animal Domestication”. The Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics 45 (2014): 115-136.

Larson, Greger, Elinor K. Karlsson, Angela Perri et al., „Rethinking dog domestication by integrating genetics, archeology, and biogeography”. Proceedings of the National Academy of Sciences 109, nr 23 (2012): 8878-8883.

Levinson, Boris. „Pets: A special technique in child psychotherapy”. Mental Hygiene 48 (1964): 243-248.

Levinson, Borris. „The dog as a co-therapist”. Mental Hygiene 46 (1962): 59-65.

Litwińczuk, Zygmunt. „Zwierzęta w kulturze i religii”. Przegląd hodowlany 6 (2021): 26-30.

Lund, Kristine. „A Puppy’s Touch: Destressing with Dogs in a University Environment”. W: Touch in the Helping Professions, red. Martin Rovers, Judith Malette, Manal Guirguis-Younger, 107-124. Ottawa: University of Ottawa Press, 2018.

Miller, Melody i Dan LAGO. „Observed Pet-Owner In-Home Interactions: Species Differences and Association with the Pet Relationship Scale”. Anthrozoös 4 (1990): 49-54.

Morrison, Jillian Alexandra. „Can Dogs Cure Loneliness? An Analysis of the Human-Animal Connection in the Context of COVID-19” (Greensboro, Guilford College Honors Theses, 2021). Dostęp: 24.08.2024. https://ds.guilford.edu/projects/honors-theses/items/show/554.

Neumann, Jean-Marc. „The Universal Declaration of Animal Rights or the Creation of a New Equilibrium Between Species”. Animal Law 19, nr 1 (2012): 91-109.

Nochowicz, Michał. „Terapia logopedyczna z udziałem psa. Studium przypadku, obserwacje własne”. W: Terapia i edukacja z psem, red. Agnieszka Potocka, 51-69.Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.

Phelps, Kristin A., Raymond G. Miltenberger, Tess Jens i Heather Wadeson. „An investigation of the effects of dog visits on depression, mood, and social interaction in elderly individuals living in a nursing home”. Behavioral Interventions 23 (2008): 181-200.

Pietrzykowski, Tomasz. „Problem podmiotowości prawnej zwierząt z perspektywy filozofii prawa”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 24, nr 2 (2015): 247-259.

Radio Lublin. „Wybiegi dla psów coraz bardziej popularne”, 2024. Dostęp: 23.08.2024. https://radio.lublin.pl/2024/ 01/wybiegi-dla-psow-coraz-bardziej-popularne-zdjecia/.

Richeson, Nancy E. „Effects of animal-assisted therapy on agitated behaviors and social interactions of older adults with dementia”. American Journal of Alzheimer’s Disease and other Dementias AJADD 18, nr 6 (2003): 353-358.

Rickly, Jillian M., Nigel Halpern, Marcus Hansen i John Welsman. „Traveling with a guide dog: Confidence, constraints and affective qualities of the human-guide dog relationship”. Tourism Management 93 (2022): 104617.

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. 1928 nr 36, poz. 332).

Sable, Pat, „Pets, Attachment, and Well-Being across the Life Cycle”. Social Work 40, nr 3 (1995): 334-341.

Scheibeck, Roswitha, Martin Pallauf, Christof Stellwag, Bernard Seeberger. „Elderly people in many respects benefit from interaction with dogs”. European Journal of Medical Research 16 (2011): 557-563.

Serpell, James A. „Wyjść poza reakcję na „schemat dziecięcości. Antropomorfizm i dobór antropomorficzny”. Ethos – Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II 26, nr 2 (2013): 231-246.

Serpell, James, „Beneficial effects of pet ownership on some aspects of human health”. Journal of the Royal Society of Medicine 84, nr 12 (1991): 717-720.

Singer, Peter. Animal Liberation: A New Ethics for Our Treatment of Animals. New York: Peter Avon Books, 1977.

Smaga, Dominik. „Psy w Ogrodzie Saskim w Lublinie? Jest ostateczny wyrok sądu!”. Dziennik Wschodni, 2018. Dostęp: 24.08.2024. https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/sad-wpuscil-psy-do-ogrodu-saskie go,n,1000221267.html.

Solomon, Olga. „What a Dog Can Do: Children with Autism and Therapy Dogs in Social Interaction”. Ethos Journal of the Society for Psychological Anthropology (Special Issue: Rethinking Autism, Rethinking Anthropology) 38, nr 1 (2010): 143-166.

Strzemecka, Joanna. „Motyw kawii domowych (świnek morskich) w malarstwie europejskim doby nowożytnej”. Techne Seria Nowa 6 (2020):77-102.

Szlachetka, Małgorzata. „Psy mogą już wchodzić do Ogrodu Saskiego. Jest wyrok NSA”. Kurier Lubelski, 2018. Dostęp: 24.08.2024. https://kurierlubelski.pl/psy-moga-juz-wchodzic-do-ogrodu-saskiego-jest-wy rok-nsa/ar/13280010.

Sztych, Danuta. „Zwierzęta gospodarskie w polskiej kulturze ludowej”. Wiadomości Zootechniczne 46, nr 2 (2008): 39-47.

Szulc, Tadeusz. „Zwierzęta w tradycji i kulturze”. Przegląd hodowlany 7-9 (2012): 20-23.

The Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals Website. 200 years of change. Together, let’s create a better world for all animals, 2024. Dostęp: 10.07.2024. https://www.rspca.org. uk/200th.

Topál, József, Ádám Miklósi, Márta Gácsi et al., „The Dog as a Model for Understanding Human Social Behavior”. Advances in the Study of Behavior 39 (2009): 71-116.

Tyburski, Włodzimierz. „Człowiek i świat zwierząt w horyzoncie myślowym doby nowożytnej (wybrane stanowiska)”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 24, nr 2 (2015): 11-23.

Uchwała Nr 1363/XLV/2022 Rady Miasta Lublin z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Lublin. (Dz. Urz. Woj. Lub. 2022.6928)

UK Parliament Website. 200th anniversary of the Cruel Treatment of Cattle Act 1822, 2022, Dostęp: 10.07.2024. https://edm.parliament.uk/early-day-motion/59989/200th-anniversar y-of-the-cruel-treatment-of-cattle-act-1822.

UNEP / GRID-Warszawa. Nature Based Solutions – potęga rozwiązań opartych na przyrodzie, 2022. Dostęp: 20.08.2024. https://www.gridw.pl/pl/aktualnosci/nature-based-solutions-potega -rozwiazan-opar tych-na-przyrodzie.

Urząd Miasta Lublin. Dane demograficzne - stan na dzień 31.12.2023 r., 2024. Dostęp: 31.07.2024. https://bip.lublin.eu/urzad-miasta-lublin/dane-demograficzne/dane-demograficzne-stan-na-dzi en-31-12-2023 -r-,143,22886,2.html.

Urząd Miasta Lublin. Nowe miejsce dla czworonogów na Felinie. Dostęp: 23.08.2024. https://lublin. eu/lublin/przestrzen-miejska/aktualnosci/nowe-miejsce-dla-czworonogow-na-felinie,409,2133,1. html,2023.

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114).

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. 1997 nr 111, poz. 724).

Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. 1991 Nr 101 poz. 444).

Ustjan, Damian. „Korzyści płynące z posiadania zwierząt domowych”. W: Czy zwierzęta potrafią leczyć? Terapie z udziałem zwierząt wspomagające rehabilitację osób niepełnosprawnych. red. Nina Bekasiewicz, 9-38. Warszawa: Przyjaciel – Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym, 2006.

Verhoeven, Riki, René Butter, Rob Martens i Marie-José Enders-Slegers. „Animal-Assisted Education: Exploratory Research on the Positive Impact of Dogs on Behavioral and Emotional Outcomes of Elementary School Students”. Children 2023, 10, #1316.

Westgarth, Carri, Robert M. Christley, Christopher Jewell et al., „Dog owners are more likely to meet physical activity guidelines than people without a dog: An investigation of the association between dog ownership and physical activity levels in a UK community”. Scientific Reports 9 (2019): #5704.

Whiten, Andrew, Antoine Spiteri, Victoria Horner et al., „Transmission of Multiple Traditions within and between Chimpanzee Groups”. Current Biology 17, nr 12 (2007): 1038-1043.

Whitmarsh, Lorraine, „The Benefits of Guide Dog Ownership”. Visual Impairment Research 7, nr 1 (2005): 27-42.

Zafra-Tanaka, Jessica Hanae, Kevin Pacheco-Barrios, Walter Andree Tellez i Alvaro Taype-Rondan. „Effects of dog-assisted therapy in adults with dementia: a systematic review and meta-analysis”. BMC Psychiatry 19 (2019): #41.

Zeder, Melinda A. „The domestication of animals. Journal of Anthropological Research 68, nr 2 (2012): 161-190.

Zeder, Melinda A., Eve Emshwiller, Bruce D. Smith, Daniel G. Bradley. „Documenting domestication: the intersection of genetics and archaeology”. Trends in Genetics 22, nr 3 (2006): 139-155.