Problematyczne używanie internetu a style rozmowy pokolenia Z

Małgorzata Gruchoła; Małgorzata Tatala

doi:10.18290/rkult24152.6

Data publikacji : 2024-06-26

Tom 15 Nr 2 (2024)

Problematyczne używanie internetu a style rozmowy pokolenia Z

Małgorzata Gruchoła

https://orcid.org/0000-0002-2367-0416

Małgorzata Tatala

https://orcid.org/0000-0002-7073-8014

DOI: https://doi.org/10.18290/rkult24152.6

Abstrakt

Nawiązywanie głębszych relacji interpersonalnych stanowi coraz poważniejszy problem występujący u młodzieży tworzącej pokolenie Z, czyli osób urodzonych po roku 1995. Podłoże teoretyczne prezentowanych rozważań stanowi koncepcja problematycznego używania internetu Young oraz typologia stylów rozmowy Schulza von Thuna.

Celem artykułu było zbadanie i określenie zależności między czasem spędzanym w globalnej sieci, generującym ryzyko problematycznego używania internetu, a jakością relacji interpersonalnych, będących pochodną preferowanego stylu rozmowy młodzieży należącej do pokolenia Z.

W badaniach wykorzystano dwa narzędzia: Test Problematycznego Używania Internetu Young w adaptacji Poprawy oraz Interpersonalne Skale Przymiotnikowe Wigginsa w adaptacji Sękowskiego i Klinkosza. W badaniach pilotażowych uczestniczyło 139 osób w wieku 16-18 lat.

Analiza danych empirycznych pozwoliła na zweryfikowanie hipotez badawczych, które zakładały, że wyższe ryzyko problematycznego używania internetu, a także większa ilość czasu spędzanego w globalnej sieci są czynnikami mogącymi pogorszyć jakość relacji interpersonalnych młodzieży, preferującej style rozmowy o charakterze negatywnym. Hipotezy zakładały także, że osoby mniej narażone na wystąpienie ryzyka problematycznego używania internetu oraz spędzające w sieci mniejszą ilość czasu częściej przejawiają style rozmowy o charakterze pozytywnym. Wskazano na nasilający się problem problematycznego korzystania z internetu wśród pokolenia Z. Blisko połowa badanych adolescentów to osoby z wysokim ryzykiem wystąpienia problematycznego używania globalnej sieci.

Słowa kluczowe:

style rozmowy, problematyczne używanie internetu, pokolenie Z

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrzejewska, Anna. 2014. Dzieci i młodzież w sieci zagrożeń realnych i wirtualnych. Aspekty teoretyczne i empiryczne. Warszawa: Difin.

Baloğlu, Mustafa, Kasim Karatas i Ibrahim Arpaci. 2021. „Psychological and socio-economic effects of the COVID-19 pandemic on Turkish population”. Emerging Technologies During and After the COVID-19 Pandemic 348: 245-258.

Błachnio, Agata, Aneta Przepiórka i Tomasz Rowiński. 2014. „Dysfunkcjonalne korzystanie z Internetu-przegląd badań”. Psychologia Społeczna 9, nr 4: 378-395.

Erikson, Erik Homburger. 1963. Childhood and Society. New York: W.W. Norton.

Ferrari, Anusca. 2013. DIGCOMP: A Framework for Developing and Understanding Digital Competence in Europe. Report EUR 26035 EN. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

Friedrich, Roman, Michael Peterson, Alex Koster i Sebastian Blum. 2010. The Rise of gene-ration C implications for the world of 2020. New York: Booz & Company.

Gil, Alina. 2011. „Portale społecznościowe sposobem na społeczny problem samotności”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego; Studia Informatica 28(65): 239-252.

Golus, Beata. 2004. „Fenomen rozmów internetowych i ich języka”. W Dialog a nowe media, red. Małgorzata Kita, Jan Grzenia, 42-51. Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Gruchoła, Małgorzata. 2014. „Od pokolenia X do pokolenia Alpha – wartości mediów”. W Współczesne media. Wartości w mediach – wartości mediów. T. 2: Wartości mediów, red. Iwona Hofman i Danuta Kępa-Figura, 31–48. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Gruchoła, Małgorzata, Małgorzata Sławek-Czochra i Robert Zieliński. 2024. „Artificial Intelligence as a Tool Supporting Prayer Practices.” Religions 15, nr 3: 271. https://doi.org/ 10.3390 /rel15030271.

Grzenia, Jan. 2006. Komunikacja językowa w Internecie. Warszawa: PWN.

Gudiño, Diego, Maria J. Fernández-Sánchez, Maria T. Becerra-Traver i Susana Sánchez. 2022. „Social media and the pandemic: Consumption habits of the Spanish population before and during the COVID-19 lockdown”. Sustainability 14, nr 9, 5490. https://doi.org/10.3390/ su14095490.

ICC/ESOMAR. 2016. International Code on Market, Opinion and Social Research and Data Analytic. Accessed on January 20, 2024. https://esomar.org/uploads/attachments/ckqtawvjq00u ukdtrhst5sk9u-iccesomar-international-code-english.pdf.

Jakubik, Andrzej. 2002. „Zespół uzależnienia od internetu”. Studia Psychologica 3: 133-142.

Jarczyńska, Jolanta. 2015. „Problematyczne używanie internetu przez młodzież i młodych dorosłych – przegląd narzędzi do przesiewowej oceny tego zjawiska.” Przegląd Pedagogiczny 1: 119-136.

Jarczyńska, Jolanta i Aleksandra Orzechowska. 2014. „Siecioholizm i fonoholizm zagrożeniem współczesnej młodzieży”. W Uzależnienia behawioralne i zachowania problemowe młodzieży. Teoria, diagnoza, profilaktyka, terapia, red. Jolanta Jarczyńska, 121-146. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Kaliszewska, Katarzyna. 2007. Nadmierne używanie internetu. Charakterystyka psychologiczna. Poznań: Wydawnictwo UAM.

Kaya, Tugberk. 2020. „The changes in the effects of social media use of Cypriots due to COVID-19 pandemic”. Technology in Society 63, 101380. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2020.101380.

Krzyżak-Szymańska, Ewa. 2018. Uzależnienia technologiczne wśród dzieci i młodzieży. Teoria, profilaktyka, terapia – wybrane zagadnienia. Kraków: Impuls.

Lange, Rafał. 2021. Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów. Warszawa: NASK.

Lange, Rafał, Agnieszka Wrońska, Agnieszka Ładna, Karol Kamiński, Mariola Błażej, Anna Jankiewicz i Katarzyna Rosłaniec. 2023. Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców. Warszawa: NASK.

Nguyen, Minh H. 2021. „Managing social media use in an ‘always-on’ society: Exploring digital wellbeing strategies that people use to disconnect”. Mass Communication and Society 24, nr 6: 795-817. https://doi.org/10.1080/15205436.2021.1979045.

Poprawa, Ryszard. 2011. „Test problematycznego Używania Internetu. Autorska adaptacja Internet Addiction Test K. Young”. Przegląd Psychologiczny 54, nr 2: 193-216.

Schulz von Thun, Friedemann. 2001. Sztuka rozmawiania, t. 1: Analiza zaburzeń. Przekł. Piotr Włodyga. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Schulz von Thun, Friedemann. 2004. Sztuka rozmawiania, t. 2: Rozwój osobowy. Przekł. Piotr Włodyga. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Sękowski, Andrzej i Waldemar Klinkosz. 2017. IAS Interpersonalne skale przymiotnikowe. Jerry’ego S. Wigginsa. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Szpunar, Magdalena. 2016. Kultura cyfrowego narcyzmu. Kraków: Wydawnictwo AGH.

Tatala, Małgorzata. 2008. Odbiór symboli religijnych przez młodzież: rozwojowe badania osób w wieku od 12 do 24 lat. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Tatala, Małgorzata. 2009. „The role of personal adjustment to developmental crises in improving quality of life”. International Journal of Psychology and Counseling 1, nr 10: 187-193.

Tatala, Małgorzata, Marcin Wojtasiński i Konrad Janowski. 2023. „Loneliness and time abroad in Polish migrants in the UK: Protective role of religious experience”. PloS One 18, nr 2, e02 7 9984. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0279984.

Tomaszewska, Hanna. 2012. Młodzież, rówieśnicy i nowe media. Społeczne funkcje technologii komunikacyjnych w życiu nastolatków. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Torrijos-Fincjas, Partucia, Sara Serrate-Gonzales, Judith Martin-Lucas i Jose-Manuel Munoz-Rodrigues. 2021. „Perception of Risk in the Use of Technologies and Social Media”. Education Science 11, nr 9: 523-537. https://doi.org/10.3390/educsci11090523.

Walesa, Czesław i Małgorzata Tatala. 2020. Rozwój religijności człowieka. Tom II: Młodzież. Lublin: Wydawnictwo KUL.

World Health Organization. 2022. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems; International Classification of Diseases, ICD-11. Geneva: World Health Organization.

Woronowicz, Bogdan. 2014. Testy i kwestionariusze wykorzystywane w diagnozowaniu problemowego korzystania z komputera/internetu. Warszawa: Centrum Konsultacyjne AKMED.

Young, Kimberly S. 1998. Caught in the Net: How to Recognize the Signs of Internet Addiction – and a Winning Strategy for Recovery. New Jersey: John Wiley & Sons.

Young, Kimberly S. 1996. „Internet Addiction: The emergence of a new clinical disorder”. CyberPsychology and Behavior 3: 237-244.

Young, Kimberly S. i Patrice Klausing. 2009. Uwolnić się z sieci: uzależnienie od internetu. Kraków: Księgarnia św. Jacka.