Znaczenie i rola kultury w nauczaniu Jana Pawła II w kontekście wybranych współczesnych jej ujęć

Jerzy Król

doi:10.18290/rkult24153.2

Published : 2024-10-18

Vol. 15 No. 3 (2024)

The Importance and Role of Culture in the Teaching of John Paul II in the Context of Selected Contemporary Approaches To It

Jerzy Król

https://orcid.org/0009-0005-9942-0455

DOI: https://doi.org/10.18290/rkult24153.2

Abstract

This study recalls some contemporary approaches and the essence of culture – its understanding in order to read correctly the thought contained in John Paul II’s teaching regarding its understanding, meaning and role. For this purpose, some opinions about it and historical references are presented. Attempts were made to present the thought of John Paul II in relation to these references, and especially to the teaching of the Second Vatican Council and the magisterium of the Church. In this context, considerations were made on the evangelizing and educational mission conducted by the Church. This education in its origins is related to the culture of Ancient Greece and the Judeo-Christian tradition. Attention was paid to the educational power of the Greek paideia and then the specificity of John Paul II’s thought relating to the role and tasks of culture was presented.

Keywords:

culture, paideia, upbringing, evangelization, faith

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Ajschylos. Siedmiu przeciw Tebom, tłum. Jan Kasprowicz. W Dzieła. Lwów: Towarzystwo Wydawnicze, 1912.

Bajor, Wanda i Małgorzata Gruchoła. „Mit «ciemnego» średniowiecza we współczesnym dyskursie społecznym”. Roczniki Kulturoznawcze 11, nr 4 (2020): 71-116.

Buttiglione, Rocco. „Zadania świeckich w ewangelizacji kultury”. Życie katolickie 7-8 (1986): 114-122.

Carrier, Hervé. „Understanding Culture: The Ultimate Challenge of the World-Church?”. W The Church and Culture Since Vatican II: The Experience of North and Latin America, red. Joseph Gremillion, 13-30. Notre Dame: University of Notre Dame Press, 1985.

Chłodna-Błach, Imelda. Od paidéi do kultury wysokiej. Filozoficzno-antropologiczne podstawy sporu o kulturę. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2016.

Cox, Harvey. The Secular City. New York: The Macmillan Company, 1965.

Daszkiewicz, Wojciech. „Podstawowe rozumienie kultury – ujęcie filozoficzne”. Roczniki Kulturoznawcze 1 (2010): 43-64.

Dobrzeniecki, Marek. „Dlaczego Bóg objawił się tak późno”. https://contragentiles.pl/czytelnia /teizm-chrzescijanski/chrzescijanstwo-a-inne-religie/dlaczego-bog-objawil-sie-tak-pozno/. Dostęp: 24.05.2024.

Duquoc, Christian. Niejasności teologii sekularyzacji. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1975.

Gallagher, Michael Paul. Fede e cultura. Un rapporto cruciale e conflittuale. Cinisello Balsamo: Edizioni San Paolo, 1999.

Gubała, Wacław. „Rola kultury i nauki w świetle nauczania Jana Pawła II”. Homo Dei 53, nr 2 (1984): 100-106.

Jaeger, Werner. Paideia. Formowanie człowieka greckiego. Tłum. Marian Plezia i Henryk Bednarek. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2001.

Jan Paweł II. Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa, 28.06.2003. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 2003.

Jan Paweł II. „Comunicazione, universalità, senso di umanità sono i valori autentici di ogni autentica cultura, Incontro con il mondo della cultura, 12.04.1987”. W Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. X, cz. 1, s. 1292-1299. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1987.

Jan Paweł II. „Crollano muri, si aprono frontiere ma permangono enormi barriere, Al Pontificio Consiglio per la Cultura, 12.01.1990”. W Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. XIII, cz. 1, s. 58-62. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1990.

Jan Paweł II. Encyklika Centesimus annus. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1991.

Jan Paweł II. „Fate maturare negli spiriti l’urgenza dell’incontro del Vangelo con le culture vive, Al Pontificio Consiglio per la cultura, 17.01.1987”. W Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. X, cz. 1, s. 121-126. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1987.

Jan Paweł II. „La dottrina filosofica, teologica, etica e politica di san Tommaso, eredità da riapprofondire nel contesto culturale di oggi, Al IX Congresso tomistico, 29.09.1990”. W Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. XIII, cz. 2, s. 768-774. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1990.

Jan Paweł II. „La sfida che l’America deve affrontare oggi è quella di trovare la pienezza della libertà nella verità, L’omelia durante la solenne Celebrazione Eucaristica domenicale all’«Oriole Park at Camden Yards» – Baltimora, 8.10.1995”. W Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. XVIII, cz. 2, s. 782-789. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1995.

Jan Paweł II. „Le nuove sfide della dottrina sociale della Chiesa dopo i grandi cambiamenti nel Nord e nel Sud del mondo, Udienza: ai partecipanti alla Plenaria del Pontificio Consiglio «Iustitia et Pax», 12.11.1992”. W Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. XV, cz. 2, s. 545-548. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1992.

Jan Paweł II. Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci. Kraków: Znak, 2005.

Jan Paweł II. „Posłanie do ks. George’a Coyne’a, dyrektora obserwatorium watykańskiego”. W: Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, nr 12 (1990): 2-12.

Jan Paweł II. „Powołanie do życia Papieskiej Rady do spraw Kultury. List do Kardynała Sekretarza Stanu, 20.05.1982”. W Nauczanie Papieskie, t. V, cz. 1, 765-768. Pallottinum: Poznań, 1993.

Jan Paweł II. „Przemówienie na XXXIV Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, 2.10.1979”. W Jan Paweł II. Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie. Rzym: Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej, 1986.

Jan Paweł II. „Spotykamy się w imię wspólnej miłości do prawdy. Przemówienie z okazji 600-lecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 8.06.1997”. L’Osservatore Romano 1997, nr 7: 60.

Jan Paweł II. „Suscitare una nuova cultura dell’amore e della speranza ispirata alla Verità, Udienza alla Plenaria del pontificio consiglio della cultura, 10.01.1992”. W: Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. XV, cz. 1, s. 46-52. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1992.

Jan Paweł II. „Tra la Chiesa e la cultura è necessaria e urgente una «nuova alleanza», L’incontro con il mondo accademico e con gli intellettuali nella Cappella dell’Università – Vilnius, 5.09.1993”. W Insegnamenti di Giovanni Paolo II, t. XVI, cz. 2, 641-646. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1993.

Jan Paweł II. Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie. Rzym: Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej, 1986.

Jan Paweł II. „Wierność teologa Chrystusowi zakłada wierność Kościołowi i jego Magisterium. Przemówienie podczas spotkania z teologami, 1.11.1982”. W Nauczanie Papieskie, t. V, cz. 2, s. 661-662. Poznań: Pallottinum, 1996.

Kowalski, Adam. „Kultura chrześcijańska jako szansa dla świata”. Chrześcijanin w Świecie. Zeszyty ODiSS, nr 117 (1983): 39-50.

Król, Jerzy. „Kultura i jej związek z nawróceniem i wychowaniem człowieka”. W VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Sociálne posolstvo Jána Pavla II. pre dnešný svet 2013, Poprad, 21-22.03.2013, red. Anton Lisnik, Katarína Greňová, Marián Ambrozy, Iveta Framzenová, 417-430. Ružomberok: Verbum: 2013. https://www.prohuman.sk/files/ Zborn%C3%ADk_PJPII_2013.pdf. Dostęp: 05.06.2014.

Król, Jerzy. Ku nawróceniu. Jan Paweł II. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia, 2005.

Król, Jerzy. Pedagogika nawrócenia i wychowania w nauczaniu Jana Pawła II. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia, 2007.

Marrou, Henri-Irénée. Historia wychowania w starożytności. Tłum. Jan Stanisław Łoś. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.

Miguens, Fernando. Fe y cultura en la enseñanza de Juan Pablo II. Madrid: Ediciones Palabra, 1994.

Nowak, Antoni J. „Sumienie miejscem doświadczenia miłości i grzechu”. W Homo meditans, t. 12: Miłość większa niż grzech, red. Antoni J. Nowak, Walerian Słomka, 89-112. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1996.

Paweł VI. Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi, 8.12.1975. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1975.

Platon. Gorgiasz. Tłum. Władysław Witwicki. W Dialogi, t. 1. Kęty: Antyk, 1999.

Saint-Exupéry, Antoine de. Mały Książę. Tłum. Jan Szwykowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1971.

Sobór Watykański II. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 7.12.1965. W Sobór watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, red. S. Jaworski, 811-987. Poznań: Pallottinum, 1967.

Tondera, Adam. „Polemika Euzebiusza z Cezarei z Sossianusem Hieroklesem na temat porównania Apoloniusza z Tiany i Chrystusa jako reprezentantów kultury pogańskiej i chrześcijańskiej”. Vox Patrum 64 (2015): 491-502.

Życiński, Józef. „Wiara chrześcijańska w dialogu z kulturą współczesną według Jana Pawła II”. ETHOS, nr 1-2 (41-42) (1998): 133-146.